ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ

Ο Εθνικός Μηχανισμός

Ως «Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής» (Εθνικός Μηχανισμός), ορίζεται ο ενιαίος οργανικός σχηματισμός, ο οποίος έχει ως αντικείμενο το σχεδιασμό, την ενημέρωση, το συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση οριζόντιων συνεκτικών πολυτομεακών πολιτικών κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής συνοχής. Ο Εθνικός Μηχανισμός δρα συνεκτικώς μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και των λοιπών Υπουργείων, που ασκούν κοινωνική πολιτική, χωρίς να μεταβάλλει τις αρμοδιότητές τους ως προς την υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση της πολιτικής αυτής. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στον ν. 4445/2016 (ΦΕΚ Α’ 85 / 19.12.2016), ο Εθνικός Μηχανισμός:
  • διαπιστώνει τις κοινωνικές ανάγκες των πολιτών,
  • συντονίζει τη χάραξη πολιτικών κοινωνικής ένταξης και συνοχής,
  • παρακολουθεί και αξιολογεί την εφαρμογή τους,
  • προσδιορίζει τις προτεραιότητες της κοινωνικής αλληλεγγύης με βάση τις εκάστοτε έκτακτες ανάγκες,
  • συμβάλλει στην ενίσχυση της πληροφόρησης, της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος κοινωνικής προστασίας,
  • τεκμηριώνει και εξειδικεύει πολιτικές και δράσεις, με γνώμονα τα σωρευτικά χαρακτηριστικά των ατόμων, που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, ακραίας φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού και
  • σχεδιάζει, εποπτεύει και αξιολογεί το θεσμικό πλαίσιο της πλήρους εθνικής εφαρμογής του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (εδάφιο 2.5.3, παρ. Γ΄, άρθρο 3 του ν. 4336/2015, Α΄ 94).
Ο Εθνικός Μηχανισμός οργανώνεται σε δύο επίπεδα, κυβερνητικό και αυτοδιοικητικό. Σε αυτοδιοικητικό επίπεδο και εκτός των λοιπών κοινωνικών υπηρεσιών ο Εθνικός Μηχανισμός προέβλεψε και τη σύσταση Περιφερειακών Παρατηρητηρίων Κοινωνικής Ένταξης στην έδρα της κάθε Περιφέρειας.  

Τα Παρατηρητήρια Κοινωνικής Ένταξης

Η λειτουργία των Παρατηρητηρίων αποσκοπεί:
  1. στην αποτελεσματική παρακολούθηση και το συντονισμό των στόχων, οι οποίοι εξειδικεύονται στο πλαίσιο της ΠΕ.Σ.Κ.Ε.,
  2. στην ανάδειξη τοπικών αναγκών σε θέματα πολιτικών κοινωνικής προστασίας, πρόνοιας και αλληλεγγύης,
  3. στη διαβίβαση στοιχείων και πληροφοριών στο Ενιαίο Γεωπληροφοριακό Σύστημα του Εθνικού Μηχανισμού και
  4. στην αποτύπωση και χαρτογράφηση των χωρικών διαστάσεων της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού
Παράλληλα, ως πυλώνας της κοινωνικής ένταξης σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, το κάθε Παρατηρητήριο προωθεί ιδίως τις ακόλουθες δράσεις:
  1. την εκπόνηση ετήσιας Περιφερειακής Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης για τη διαπίστωση των επιπτώσεων συγκεκριμένων πολιτικών στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της οικείας Περιφέρειας,
  2. την ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων και δεικτών παρακολούθησης των διαδικασιών κοινωνικής ένταξης των ωφελούμενων της ΠΕ.Σ.Κ.Ε., ιδίως σε ζητήματα, που άπτονται της ένταξης στην αγορά εργασίας και της ανάπτυξης οικονομικής δραστηριότητας,
  3. την παρακολούθηση και καταγραφή κοινωνικών φαινομένων, όπως ακραία φτώχεια, υπερχρεωμένα νοικοκυριά και την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων, ιδιαίτερα των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων και 
  4. τη δημιουργία διαδικτυακής πύλης για την καταγραφή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, τη συλλογή, επεξεργασία και ανάλυση συγκεντρωτικών στοιχείων στατιστικού χαρακτήρα και αναφορών κοινωνικών φαινομένων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς και δράσεων της περιφερειακής στρατηγικής.
Έως τώρα εκτός του Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης Νοτίου Αιγαίου έχουν ενεργοποιηθεί και υλοποιούν δράσεις:
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας – https://paratiritiriopkm.gr/
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής Ηπείρου – https://www.php.gov.gr/koinoniko-paratiritirio-hpeirou.html
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Περιφέρειας Θεσσαλίας – https://www.thess-entaxis.gr/
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Δυτικής Ελλάδας – https://socialpolicy-pde.gr/
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Περιφέρειας Πελοποννήσου – https://socialobservatory.ppel.gov.gr/
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Αττικής – https://pepa.attica.gov.gr/
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Βορείου Αιγαίου – https://paratiritirio-pva.gr/
  • Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας Κρήτης https://socialobservatory.crete.gov.gr/