Η παρούσα έρευνα με τίτλο “Επιτόπιες έρευνες για θέματα κοινωνικής ένταξης στο Νότιο Αιγαίο (2023)” έχει συνταχθεί στο πλαίσιο υλοποίησης των ετήσιων δράσεων και ερευνών του Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, όπως αυτό υποστηρίζεται από την εταιρεία “Crowdpolicy Ψηφιακές Συμμετοχικές Υπηρεσίες Ι.Κ.Ε.”. Αποτελεί μια ολοκληρωμένη ανάλυση και σύνθεση των ευρημάτων των κοινωνικών μελετών που υλοποίησε το Παρατηρητήριο το χρονικό διάστημα Ιουνίου – Ιουλίου 2023, με σκοπό την καταγραφή των πολιτικών και των δράσεων που πραγματοποιούνται για τη διεύρυνση της κοινωνικής ένταξης σε κάθε Δήμο στο Νότιο Αιγαίο.
Το Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης λειτούργησε συμπληρωματικά και με τη συνεργασία των κοινωνικών υπηρεσιών και των Κέντρων Κοινότητας των Δήμων στο Νότιο Αιγαίο για την πραγματοποίηση των Επιτόπιων Ερευνών, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο μια καλή πρακτική διασύνδεσης στον κοινωνικό τομέα. Ο καινοτόμος χαρακτήρας των “Επιτόπιων Ερευνών” συνίσταται στο ότι αποτυπώνει σε πραγματικό χρόνο και χώρο μέσα από ανοιχτές συνεντεύξεις, στοχευμένες ερωτήσεις και το πιο σημαντικό, τη συμμετοχή κοινωνικών λειτουργών, αιρετών προσώπων αλλά και πολιτών, την υφιστάμενη κατάσταση σχετικά με το επίπεδο διαβίωσης και την ποιότητα ζωής των κατοίκων στο εκάστοτε νησί στο οποίο πραγματοποιήθηκε έρευνα.
Ο αριθμός των ατόμων και νοικοκυριών που απετέλεσαν το δείγμα του υπό μελέτη πληθυσμού προσδιορίστηκε με βάση οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια ενώ στον τελικό προσδιορισμό του μεγέθους έπαιξε επίσης ρόλο ο συνολικός πληθυσμός και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκάστοτε Δήμου στο Νότιο Αιγαίο. Τέλος, αξιοποιήθηκε διεξοδικά η μέθοδος της Εστιασμένης Ομάδας Έρευνας (focus group) με αιρετούς εκπροσώπους καθώς και με εργαζόμενους των Κέντρων Κοινότητας ή/και των κοινωνικών υπηρεσιών των Δήμων, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να ληφθούν υπόψη οι τοπικές ανάγκες, να δοθούν προτεραιότητες σε κοινά προβλήματα και να ενδυναμωθεί η συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών υπηρεσιών.
Στόχος του Παρατηρητηρίου και της Ομάδας Εργασίας της παρούσας μελέτης είναι να παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία σε παρόμοιες έρευνες που θα εφαρμοστούν σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο παρέχοντας την εμπειρία και τη γνώση που έχει αναπτύξει κατά την υλοποίηση τριών διαδοχικών Επιτόπιων Ερευνών (2021, 2022 και 2023). Επίσης, να αναδείξει τα δυνατά αλλά και τα κρίσιμα σημεία των υλοποιούμενων πολιτικών και δράσεων για τη βελτίωση της κοινωνικής ένταξης ευάλωτων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων του πληθυσμού. Τέλος, να συμβάλει στην χάραξη μιας αποτελεσματικής και ορθολογικής στρατηγικής για την κοινωνική συνοχή και ένταξη σε περιφερειακό επίπεδο και παράλληλα να ενδυναμώσει τον Εθνικό Μηχανισμό και την εθνική στρατηγική για την κοινωνική ένταξη με αξιόπιστα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα.