Η πανδημία με την επακόλουθη υγειονομική και οικονομική κρίση φαίνεται να επηρέασε την οικονομία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά την τελευταία πενταετία 2016-2021 και σε πιο έντονο βαθμό συγκριτικά με άλλες Περιφέρειες της χώρας. Το γεγονός αυτό συνδέεται με την τάση εξάρτησης της οικονομίας της οικείας Περιφέρειας σε επίπεδο εισοδήματος και απασχόλησης από τον τριτογενή τομέα (τουρισμός), επιφέροντας κοινωνικοοικονομικές και χωρικές ανισορροπίες.
Παράλληλα, η κάμψη στο διαθέσιμο εισόδημα της Περιφέρειας που παρατηρήθηκε είναι μεγαλύτερη του εθνικού μέσου όρου, δημιουργώντας προϋποθέσεις στασιμότητας. Ακόμα και υπ’ αυτές τις συνθήκες, όμως, και με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία η εν λόγω Περιφέρεια παραμένει στη δεύτερη θέση μεταξύ των 13 Περιφερειών της χώρας μας.
Αναφορικά με την απασχόληση, το 2021 για πρώτη φορά κατά την τελευταία δεκαετία το περιφερειακό ποσοστό απασχόλησης υπολείπεται του εγχώριου. Οι έντονες αυξομειωτικές τάσεις που παρατηρούνται σχετίζονται με τις αντίστοιχες στο ποσοστό ανεργίας των γυναικών, των μακροχρόνια ανέργων καθώς και των νέων 15-24 ετών.
Ταυτόχρονα, το έντονο φαινόμενο της ανεργίας στους νέους καθώς και των ατόμων εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης (NEET’S) συνδέονται με τις επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά και με την εποχικότητα της εργασίας που χαρακτηρίζει την οικονομία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότερο ευάλωτοι διαχρονικά εμφανίζονται οι ανειδίκευτοι απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ οι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας και μετα-δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν δυσκολίες εύρεσης εργασίας.
Στην αγορά εργασίας, η τάση μείωσης του έμφυλου χάσματος και προσέγγισης με τον εθνικό δείκτη, αντικατοπτρίζει, όχι τη βελτίωση της πρόσβαση των γυναικών στον εργασιακό στίβο, αλλά την τάση μείωσης αυτής των ανδρών, όπως προκύπτει από το αυξημένο ποσοστό ανδρικής ανεργίας. Τόσο ο περιφερειακός, όσο και ο εθνικός δείκτης παραμένουν στο διπλάσιο του ευρωπαϊκού, καταδεικνύοντας την ανάγκη λήψης μέτρων διευκόλυνσης της πρόσβασης των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Επίσης, η περιορισμένη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας στην Περιφέρεια, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, αναγνωρίζεται ως ένα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην πρόωρη συνταξιοδότησή τους, στις διακρίσεις που υφίστανται, όπως και στην απουσία υπηρεσιών φροντίδας σε παιδιά και ηλικιωμένους.
Επιπρόσθετα, οι περιφερειακοί δείκτες φτώχειας και κοινωνικής υστέρησης παρουσιάζουν τάσεις άμβλυνσης αφού ο αριθμός δικαιούχων του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ) στο Νότιο Αιγαίο μειώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας αυτή η τάση σχετίζεται άμεσα με τις δράσεις και τις ενέργειες για την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες κοινωνικής πολιτικής, όπως είναι οι υπηρεσίες που παρέχονται από τα Κέντρα Κοινότητας.
Τέλος, σύμφωνα με την Περιφερειακή Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης για πιο αποτελεσματική χάραξη δράσεων και πολιτικών κοινωνικής ένταξης χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες, όπως η κάμψη του διαθέσιμου εισοδήματος, η πτώση της απασχόλησης, το έμφυλο χάσμα καθώς και οι ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά, οι μονογονεϊκές οικογένειες, αλλά και τα άτομα με αναπηρία. Τέλος, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί η σημασία της ολιστικής προσέγγισης καθώς και της συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων κοινωνικών φορέων, ακολουθώντας πάντα τις εθνικές και ευρωπαϊκές επιταγές.
Παρακάτω ακολουθεί η Περιφερειακή Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης για το 2021.
